Netvlies

rechter oog 2007-04-18

Ik was in het AMC en mijn oog viel op een A4-tje op het prikbord tegenover mij. Gevraagd werd om medewerking aan een (promotie-)onderzoek naar de diktes van netvliezen.

Men was op zoek naar populatie van de controlegroep voor het onderzoek, mensen die géén oogaandoeningen hadden en verder in redelijke gezondheid. Het doel van het onderzoek is om inzicht te verkrijgen in de eigenschappen van het netvlies bij suikerpatiënten.

Ik heb mij natuurlijk fluks aangemeld als vrijwilliger. Afgezien van het goede doel op zich, leek mij de kans aanwezig om wat nieuws te leren en mooie plaatjes te scoren. Ik werd bepaald niet teleurgesteld.

Ik kon meteen aan de bak. De promovenda, dokter Kok, deed zelf de metingen: hartslag, bloedsuikerspiegel, zichtscherpte met de klassieke leeskaart en vervolgens twee soorten netvliesdiktebepalingen. Alleen mijn rechter oog werd bekeken, éen oog was genoeg.

Foto van mijn retina met de gele vlek in het midden

Foto van mijn retina met de blinde vlek in het midden

Dikte van mijn retina bij de gele vlek (doorsnede)

Doorsnede van een menselijk oog met diverse onderdelen:

1 - Hoornvlies. De transpa-rante cellaag vóór de lens. Hierdoor valt het licht het oog binnen.

3 - Iris. Bepaalt hoeveel licht het oog binnenkomt.

2 - Lens. Stelt het beeld scherp op het netvlies.

7 - Retina of netvlies met op- en onderliggende bloedvaten. Hierin bevinden zich de lichtgevoelige cellen of receptoren.

5 - Gele vlek. Een concen-tratie van kleurgevoelige receptoren.

6 - Blinde vlek. De plaats waar zenuwen en bloedvaten het oog binnenkomen en verlaten. Geen receptoren.

8 - Vortexvaten voor bloedafvoer van onder de retina.

4 - Harde oogrok of oogwit. Het stevige omhulsel van het oog.

Schematisch overzicht van het menselijk oog met de positionering van de receptoren in de retina (nummering gelijk aan hierboven).

5 Gele vlek

6 Blinde vlek

Kegeltje

kleur

7 mln

Staafje

zwart-wit

120 mln

buiten-

gedeelte;

lichtgevoelig

binnen-

gedeelte

celkern

synaptisch

lichaam

De twee soorten lichtgevoelige cellen (receptoren) waarmee wij zien zijn de kegeltjes en de staafjes.

De kegeltjes verzorgen ons kleurenzicht. Er zijn drie soorten kegeltjes, voor rood, groen en blauw. In totaal zijn er ongeveer 7 miljoen in een menselijk netvlies, met een concentratie in de gele vlek, recht achter de lens.

De staafjes verzorgen ons zwart-wit zicht. Zij zijn veel gevoeliger dan de kegeltjes en er zijn er ook veel meer van: ongeveer 120 miljoen in een menselijk netvlies.

De lichtval is in de richting van de pijl. Dat betekent dat het licht pas in laatste instantie de lichtgevoelige delen van de receptoren bereikt. Eérst passeert het de zenuwweefsellaag waaraan de receptoren gekoppeld zijn. Dit is de “omgekeerde retina”.

Doorsnede van de retina

Schema van de retina

Beneden: Dikte van mijn retina bij de gele vlek in 3D, roterend

Boven: Dikte van mijn retina bij de gele vlek in 3D, roterend

Beneden: Dikte van mijn retina bij de gele vlek in 3D, doorsnede

Boven: Dikte van mijn retina bij de gele vlek in 3D, doorsnede

Beneden: Dikte van mijn retina bij de blinde vlek in 3D, roterend

Boven: Dikte van mijn retina bij de blinde vlek in 3D, roterend

Beneden: Dikte van mijn retina bij de blinde vlek in 3D, doorsnede

Boven: Dikte van mijn retina bij de blinde vlek in 3D, doorsnede

Lichtval